Thu hút đầu tư chất xám, phát triển khu công nghiệp sinh thái tại TP Hồ Chí Minh

Thu hút đầu tư hàm lượng chất xám cao

TP Hồ Chí Minh được xem là đầu tàu kinh tế phía Nam; trong đó, các khu chế xuất và khu công nghiệp thành phố có vai trò quan trọng trong việc thu hút đầu tư, tạo việc làm và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế chung của Thành phố.

Giai đoạn 2020 - 2025, các khu chế xuất, khu công nghiệp thành phố thu hút tổng vốn đầu tư đạt hơn 2,86 tỷ USD, đạt 114,59% chỉ tiêu (2,5 tỷ USD). Điểm nhấn là 15 dự án công nghệ cao (chiếm 6% dự án thu hút mới) với tổng vốn đầu tư đạt 859,87 triệu USD, chiếm 44,17% tổng vốn đầu tư mới hơn 1,9 tỷ USD với các dự án trọng điểm như: Công ty cổ phần VNG; Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), Tập đoàn đa quốc gia Techtronics Industries Company PTE. LTD…

Để thu hút đầu tư, Ban Quản lý các khu cũng đã nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, hoàn thiện mô hình cơ chế quản lý “quản lý một cửa, tại chỗ”; đẩy mạnh cải cách hành chính. Theo đó, hoàn thành sắp xếp lại cơ cấu tổ chức bộ máy và nhân sự; kéo giảm từ 8 xuống còn 6 phòng, giảm 25% đầu mối; tăng cường cơ chế “một cửa tại chỗ”; cắt giảm 30% thời gian giải quyết thủ tục hành chính, 12 thủ tục hành chính trong lĩnh vực đầu tư và 1 trong lĩnh vực lao động…

Theo ông Phạm Thanh Trực, Phó Trưởng Ban quản lý Khu chế xuất và công nghiệp TP Hồ Chí Minh, có thể thấy thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp Thành phố từng bước theo định hướng chiều sâu, các ngành công nghiệp có hàm lượng khoa học công nghệ cao và tạo ra giá trị gia tăng lớn như: công nghiệp phần mềm, viễn thông, điện tử tin học, công nghiệp dược phẩm; cơ khí chính xác, điện và điện tử…

Đặc biệt, các dự án mới đi vào hoạt động cũng đã thu hút hơn 26.000 lao động với phần đông đều có trình độ kỹ thuật, năng động, có ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp và hiểu biết pháp luật, từng bước tiếp cận với các ứng dụng khoa học công nghệ, thích nghi với nền kinh tế thị trường và xu hướng hội nhập quốc tế. Nhiều doanh nghiệp cũng đã chủ động đào tạo lại lao động để phù hợp với thực tế công việc; một số doanh nghiệp có tỷ lệ lao động trình độ đại học trên 90%.

Về công tác bảo vệ môi trường, ông Trực cho biết, các khu chế xuất, khu công nghiệp cũng đã xây dựng 19 Trạm xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường và được lắp đặt Hệ thống quan trắc tự động chất lượng nước thải sau xử lý, kết nối về Trung tâm Quan trắc môi trường Thành phố; xây dựng kế hoạch phòng ngừa ứng phó sự cố môi trường đối với hệ thống xử lý nước thải tập trung.

Đặc biệt, việc chuyển đổi thí điểm Khu công nghiệp Hiệp Phước thành Khu công nghiệp sinh thái theo dự án Triển khai khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam theo hướng tiếp cận từ chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu đã đạt được kết quả ấn tượng nhất là khi đưa ra 300 giải pháp về đánh giá tài nguyên và sản xuất sạch hơn (RECP); đề xuất 7 cơ hội cộng sinh công nghiệp và 4 cơ hội cộng sinh đô thị cho khu công nghiệp Hiệp Phước.

Tổng tiềm năng tiết kiệm giai đoạn 1 đạt gần 66 tỷ đồng, tiềm năng giảm phát thải hàng năm tương đương 22.845 tấn CO2, tiềm năng tiết kiệm điện là 32.598 MWh/năm và tiết kiệm nước là 215.732 m3/năm.

“Những con số này khẳng định hiệu quả vượt trội của mô hình khu công nghiệp sinh thái… và việc kiểm soát ô nhiễm, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của doanh nghiệp được xác định là một trong những ưu tiên hàng đầu khi tham gia sản xuất kinh doanh trong khu chế xuất, khu công nghiệp", ông Trực chia sẻ.

Có thể thấy, từ những nỗ lực này, công tác bảo vệ môi trường tại các khu chế xuất, khu công nghiệp đã dần ổn định và kiểm soát hiệu quả tình hình phát sinh ô nhiễm. Ý thức của các doanh nghiệp về bảo vệ môi trường được nâng cao rõ rệt thông qua việc tuân thủ các quy định, chủ động cải tiến công nghệ, hoặc sử dụng các loại nguyên vật liệu thân thiện với môi trường…

Bài học kinh nghiệm và sự chung sức, đồng lòng

TP Hồ Chí Minh hiện có 17 khu chế xuất và khu công nghiệp đang hoạt động với hơn 1.600 doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư, tổng vốn đăng ký hơn 12,5 tỷ USD giải quyết việc làm cho hơn 257.700 lao động đến từ các tỉnh thành phố trên cả nước.

Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh khốc liệt năm 2020, năm 2021, lãnh đạo Ban Quản lý khu đã đặt nhiệm vụ bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người lao động thông qua việc tiêm vắc xin, nỗ lực thực hiện “mục tiêu kép” vừa phòng chống dịch, vừa tập trung sản xuất theo phương thức “3 tại chỗ”, “2 địa điểm 1 cung đường”, phương án sản xuất an toàn trong giai đoạn “bình thường mới”; thực hiện tốt phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt, hiệu quả, nhanh chóng phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, ổn định đời sống người lao động.

Nhờ kiểm soát dịch bệnh và các chính sách miễn giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất cho doanh nghiệp và các chính sách an sinh xã hội dành cho người người lao động hoạt động của các doanh nghiệp trong các khu chế xuất, công nghiệp đã nhanh chóng phục hồi.

Tương tự, các doanh nghiệp không chỉ thực hiện tốt pháp luật về lao động mà còn quan tâm cải thiện điều kiện làm việc, có chính sách chăm lo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động cao hơn luật định. Qua đó, góp phần xây dựng mối quan hệ lao động hoài hòa, ổn định tại các doanh nghiệp, kéo giảm đáng kể số vụ tranh chấp lao động tập thể.

Theo ông Lê Văn Thinh, Trưởng Ban Quản lý Khu chế xuất và công nghiệp TP Hồ Chí Minh kết quả trên là do sự thống nhất, đoàn kết, gắn bó trong Đảng ủy, lãnh đạo Ban quản lý và tập thể cấp ủy cơ sở. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và huy động mọi nguồn lực để phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn các khu chế xuất, khu công nghiệp thành phố.

“Kết quả trên còn là do tinh thần quyết liệt, sáng tạo trong triển khai thực hiện các mục tiêu đề ra; khuyến khích, động viên kịp thời các doanh nghiệp tích cực tham gia đổi mới trong quản lý, chuyển đổi công nghệ, tham gia các chuỗi cung ứng quốc tế nhằm thúc đẩy xuất khẩu, phát triển bền vững”, ông Thinh nhấn mạnh.

Tuy nhiên, để thực hiện đúng mục tiêu đề ra cần phải có chính sách đồng bộ, cơ chế phù hợp từ Trung ương đến Thành phố để các Công ty phát triển hạ tầng có điều kiện thuận lợi trong việc chuẩn bị quỹ đất sạch, xây dựng hạ tầng kỹ thuật đồng bộ kết nối được với hạ tầng đô thị và xã hội, nhằm thu hút các dự án đầu tư lớn trong lĩnh vực phát triển công nghiệp.

Đặc biệt, cần có ít nhất một khu công nghiệp được đầu tư từ ngân sách Nhà nước để chủ động hơn trong thu hút các dự án mang tính đột phá, có tác dụng lan tỏa trong thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh để phát triển đúng định hướng "Đề án phát triển các khu chế xuất, khu công nghiệp TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2022 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2045ˮ của thành phố.

Với đội ngũ cán bộ, lãnh đạo khu chế xuất và công nghiệp thành phố, ông Thinh cũng đặt ra yêu cầu nâng cao nhận thức trách nhiệm, thẩm quyền và trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu; đồng thời, chú trọng đội ngũ cán bộ có năng lực, phẩm chất, uy tín, dám nghĩ, biết làm, không ngại trách nhiệm; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức năng động, sáng tạo, nêu cao tinh thần trách nhiệm, sâu sát, gắn bó với công nhân lao động, lắng nghe ý kiến và chăm lo nguyện vọng chính đáng cho người lao động.

Ngoài ra, mỗi tổ chức, cá nhân cần thường xuyên thực hiện kiểm tra, giám sát; xây dựng các tổ chức đoàn thể vững mạnh; tạo mối quan hệ hài hòa, gắn bó và thấu hiểu giữa chủ doanh nghiệp và người lao động; lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động để từ đó góp phần thu hút đầu tư, các doanh nghiệp an tâm sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy phát triển khu công nghiệp bền vững và hội nhập.